Yetişkinlerde dikkat eksikliği belirtileri ile çocuklardaki dikkat eksikliği belirtileri aynı değildir. Çocuklar genellikle öğrenme güçlüğü çekerken yetişkinler işinde ve sosyal hayatında problemler yaşayabilir. Eğer kendinizle ilgili dikkat eksikliği şüpheniz varsa aşağıdaki listeyi kullanabilirsiniz. Aşağıdaki dikkat eksikliği belirtileri sizi ifade ediyor mu?
DİKKAT EKSİKLİĞİ NASIL ANLAŞILIR?
- Karşınızdaki konuşurken uzun süre dinlemekte zorlanmak, detaylara inilmesinden hoşlanmamak
- Karşınızdaki konuşurken bir anda hayal kurmaya başlamak, konuşmadan tamamen kopmak
- İki işle aynı anda ilgilenemeyip iyi yaptığınız bir işe de normalinden fazla odaklanarak dış dünyaya tamamen kapanmak. Örnek: Bilgisayarda bir işlem yaparken ofise girip çıkanları görmemek, size seslenildiğinde duymamak gibi
- Sabahları işe geç kalmak, işleri sürekli ertelemek, işleri bir türlü sıraya koyamamak
- Cüzdanı ofiste veya arabada unutmak, cep telefonunu masada unutmak gibi sık kullanılan eşyaları kaybetmek veya yanınıza almayı unutmak.
- Düşünmeden konuşup, fevri davranıp sonrasında pişman olmak
- Bir anda parlama, öfke kontrolünde zorluk çekme.
Yukarıdaki durumlardan sadece 1’ini yaşıyor olmanız dahi dikkat eksikliği belirtisi olabilir. Birkaçı veya tamamını da aynı anda yaşıyor olabilirsiniz. Bu durumda derhal önlem almanız gerekmektedir. Dikkat eksikliği testi çözmek ve dikakt egzersizleri yapmak gerekebilir. Birazdan yetişkinlerde dikkat eksikliği tedavisi konusuna da değineceğiz ama erişkinler için hiperaktif belirtileri başlığını da hızlıca incelemeliyiz.
Hiperaktif misiniz?
Aşağıdaki hiperaktif belirtileri size tanıdık geliyor mu? Kendinizde bu gibi davranışları gözlemliyor musunuz?
- Aceleci olmak, sabırsız davranmak, sinirlenmek. Örnek: Kırmızı ışıkta beklerken aracı ufak ufak hareket ettirmek veya trafikte öndeki araçlara sinirlenmek.
- Çevreden sık sık “çok tez canlısın” şeklinde tepki almak
- Telaşlı olmak, gereksiz bir paniğe kapılmak
- Bir iş veya aktiviteden çabuk sıkılmak
- Heyecan aramak ve riskli işler yapmak
- Çok konuşmak
Yukarıdaki maddelerde belirtilen durumlar yetişkin hiperaktivitesi belirtisidir. Maddelerden biri veya birkaçı sizin için “evet” ise DEHB belirtileri gösteriyor; belki de DEHB tedavisi olmanız gerekiyordur. Bu ihtimalleri değerlendirip uzman psikiyatrist yardımı alabilirsiniz. Eğer şikayetleriniz yaşamınızı engelleyecek boyutta değilse çeşitli egzersiz ve besinler ile önlem alabilirsiniz.
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Tedavisi
Egzersiz ve Besinler
İlaç kullanmak istemeyen, ilaç kullanacak boyutta şikayetleri olmayan ve kendi imkanlarıyla dikkat eksikliğini yenmek isteyen kişilerin en iyi tercihi kendi alışkanlıklarını düzenlemek olacaktır. Örneğin şeker kullanımını azaltmak ve havuç suyu içmek dikkat eksikliğine iyi gelir. Egzersiz olarak da spor faaliyetleriyle ilgilenmek ve beyin egzersizleri yapmak dikkat eksikliğine iyi gelir. Özellikle nokta atışı çözümlerden birisi beyin egzersizleri yapmaktır.
İlaçlı Tedavi
Uzman psikiyatristler tarafından tanı/teşhis koyulduktan sonra çeşitli antidepresanlar veya sentetik uyarıcılar reçete edilebilir. Dikkat eksikliği ilaçları, ileri düzey dikkat problemi olanlar için önerilmektedir.
Reçete edilen ilaçlar ilk etapta iyi sonuçlar vermeyebilir. Bu yüzden doktorunuz birkaç farklı ilaç ile deneme yanılma yöntemine gidebilir. Bu süreçte zarar görmezsiniz ancak ilk denemede iyi sonuçlar alamadığınız için hemen tedaviyi terk etmemelisiniz.
Terapi
Uzman psikologlar yardımıyla bilişsel-davranışçı terapi uygulanabilir. Dikkat eksikliği problemi olan hastada çeşitli farkındalıklar yaratılabilir ve çeşitli görev listeleri ile alışkanlıkları yönetilebilir.
Sosyal Destek
Hastanın dikkat eksikliği veya hiperaktivite bozukluğu yaşadığı, kendisine ona göre davranılması gerektiği hakkında en yakın çevresi (akrabaları, iş arkadaşları vs) bilgilendirilir. Bununla birlikte aynı hastalığı taşıyan diğer kişiler ile bir araya gelmesi sağlanabilir.
Örnek: bir forum sayfası veya organizasyon olabilir. Bu şekilde dikkat eksikliği olan bireyler kendilerince bulduğu yöntemleri tartışıp geliştirebilir; hiperaktif belirtileri olanlar da nasıl başa çıktığını tartışıp geliştirebilir.
