Çocuklukta tedavi edilmeyen, ileriki yaşlarda da kişinin iletişimini ve kendini ifade etme özgürlüğünü elinden alan geç konuşma ve onunla birlikte oluşabilen konuşma bozukluklarının dikkate alınmalıdır.
Konuşmaya ilk adım doğduğumuz gün ağlama ile başlar. Ağlarken ilk çene hareketlerini öğreniriz. Daha sonraki dönemlerde anlamlı olmayan, çevreden etkilenerek öğrendiğimiz sesleri çıkartmaya devam ederiz.
Altı aylık dönemde bir çocuk hecelemeye, 9. ayda da ritmik sesler çıkartmaya başlar. Normal gelişim gösteren çocuklar 2 yaşında konuşmaya başlarlar. 3 yaşında daha anlamlı cümleler kurarak çevresi ile iletişim kurmayı öğrenir.
Eğer bu süreç çerçevesinde çocuk anlamlı cümleler kuramıyor, iki yaşında en az 3 kelimeyi arka arkaya sıralamıyorsa çocukta konuşma bozuklukları başlamış olabilir. Duyma, konuşma ve dil, iletişimin başlıca unsurlarıdır. Bu 3 somut kavramdan herhangi birisindeki aksama konuşma bozukluğuna yol açabilir.
Konuşma bozuklukları nelerdir?
Kekemelik: Çocuğunuz cümleyi ya da kelimeyi tamamlamakta güçlük çekiyorsa, kelimeleri uzatarak konuşuyorsa ve sesleri tekrar ediyorsa kekemelik sorunu yaşıyor demektir. Kekemelik sorunun altında yatan sebepler; korku, kıskançlık ve başarısızlık olabilir. Kekemelik, konuşma bozuklukları arasında çocuklarda en çok görülen durumdur.
Ses bozukluğu: Çocuğunuz cümlesine başladığında önce sesi net çıkarıyor ve daha sonrasında sesi kısılıyorsa bu durum ses bozukluğunun işareti olabilir. Ayrıca burnundan nefes almadan ve hırıltılı sesler ile konuşmaya çalışıyorsa da çocuğunuz ses bozukluğu yaşıyor olabilir.
Artikülasyon bozukluğu: Çocuğunuz sesleri doğru çıkaramıyor ya da kelimeleri doğru telaffuz edemiyorsa bu durumArtikülasyon bozukluğu olarak adlandırılır. Örnek olarak çocuk ‘para’ yerine “paya”veya “su” yerine ‘tu’ diyorsaArtikülasyon bozukluğu yaşıyor demektir.
Dil bozukluğu: Çocuğunuz konuşma esnasında kelimeleri bir araya getirmede zorlanıyorsa dil bozukluğu yaşıyor olabilir.
Çocuklarda konuşma bozuklukları nasıl ortaya çıkabilir?
Çocukta duyma kaybı
Zihinsel engellik veya gerilik
Down Sendromu
Erken doğumlar (prematüre çocuklar)
Damak ve çene bozuklukları
Nörolojik problemler
Korku, kıskançlık ve başarısızlık gibi psikolojik problemler(örnek; yeni bir kardeşinin olması, kayıp, travma…)
Bu bozukluklar doğum esnasında kaynaklandığı gibi çocuğun geçirmiş olduğu kaza ve benzeri durumlardan da ortaya çıkabilir. Aynı zamanda ailedeki şiddet ve korku yaratan davranış ve eğilimler de konuşma bozukluklarının yaşanmasına neden olabilir.
Çocuklarda konuşma bozuklukları için aileler neler yapmalı?
Çocuğunuzla mutlaka konuşun onun sorularına sıkılmadan cevap verin.
Aile içindeki sorunları çocuğunuza yansıtmayın.
Çocuklarınıza karşı şiddet uygulamayın.
Çocuğunuzun yaşadığı konuşma bozuklukları karşında baskıcı ve şiddet içeren tavırlar sergilemeyin.
Durumu fark ettiğinizde mutlaka bir hekim ve terapiste götürün.
İşitme testi yaptırın.
Özellikle hamilelik döneminde sigara, içki vb maddeleri kullanmayın.
Araç kullanırken mutlaka çocuğunuza da emniyet kemeri takın ve çocuğunuzu beyin hasarına karşı koruyun.
Tedavi yöntemi nedir?
Konuşma bozukluğunun öncelikli tedavisi konuşma terapisidir. Öncelikle konuşma için gerekli organların sağlıklı çalışması önemli olduğundan, bu organların kontrolden geçirilmesi gerekir. Solunum sistemi, gırtlak, sinirlerin yapısı ve ilgili beyin bölgeleri ne kadar sağlam olursa o kadar uygun bir tedavi süreci gerçekleşir.
Tedaviye erken başlanmalıdır. Ne kadar erken başlanırsa çocuğun tedaviye cevap vermesi de erken olacaktır. Sınırları kabullenmeli, tedaviden beklentilerinizi çocuğunuzun kapasitesine göre belirlemelisiniz. Uygulanacak tedavilerin çocuğunuzun ihtiyaçlarına uygun olarak planlanmasına, gereken sıklık ve yoğunlukta verilmesine dikkat edilmeli. Kapasitenin altında uygulama yetersiz kalacak, üzerinde yüklenme ise isteksizlik yaratacaktır. Konuşma bozukluğu tedavisi uzun sürelidir. Çocuğunuzun yanı sizinde çaba göstermeniz gerekir. Hatta gerekirse siz de psikolojik destek almalısınız.
