Maslow’un ihtiyaç hiyerarşisi kuramı, insanların içindeki motivasyonun dış faktörlere göre değil, tamamıyla kendi içindeki sıralı ihtiyaçlara göre şekillendiğine odaklanmaktadır. Abraham Maslow, bu ihtiyaçların bazılarının diğerlerinden daha öncelikli olduğunu, öncelikli olanlar karşılanmadan diğerlerine sıra gelemeyeceğini savunmuştur. Fakat hiçbir adımı tam olarak karşılayabilmek mümkün değildir. Ayrıca insan ihtiyaçlarının sonu olmadığını, bir adımdaki ihtiyaçlar karşılandıkça hemen sonrasında karşılanması gereken bir yenisinin ortaya çıkacağını belirtmiştir.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi, piramidin aşağısından yukarı doğru sırasıyla 5 adımdan oluşmaktadır:
Fizyolojik İhtiyaçlar: Açlık, susuzluk, nefes alma, uyku gibi yaşamsal ihtiyaçlar
Güvenlik İhtiyacı: Bedenin, ailenin, kaynakların, sağlık durumunun vs. güvende olması
Sosyal İhtiyaçlar: Arkadaşlık, sevgi, sosyalleşme, ait olma hissi, kabul görme
Değer Verilme/Saygınlık İhtiyacı: Başarı, itibar, özsaygı, özgüven, saygınlık
Kendini Gerçekleştirme: İşi başarıyla tamamlama, kendini geliştirme, tüm potansiyelini
kullanabilme, yaratıcılık, problem çözme
Bu beş kategoriyi daha ayrıntılı bir şekilde incelemek gerekirse;
1. Fizyolojik İhtiyaçlar
Maslow ihtiyaç sıralamasında ilk olarak fizyolojik ihtiyaçlardan bahsetmiştir. Bu fizyolojik ihtiyaçlar bir kimsenin nefes almak, yemek yemek, su içmek, uyumak, dinlenmek ve barınmak gibi biyolojik olarak yaşamlarının sorunsuz bir biçimde sürdürülebilmesi için karşılanması gereken ihtiyaçlarını kapsamaktadır. Fizyolojik ihtiyaçların karşılanması hayati açıdan çok önemli hatta zorunlu olduğundan, belli bir ölçüde karşılanmazlarsa, diğer ihtiyaçların ortaya çıkmaması oldukça muhtemeldir.Tarihe de dönüp baktığımızda özgürlük, demokrasi, sanat, müzik ve spor gibi kavramların gelişmiş olduğu toplumlar, fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilme kaygısı olmayan toplumlardır.
2. Güvenlik İhtiyacı
Fizyolojik ihtiyaçlar karşılanmışsa, güvenlik ihtiyacı baş gösterir. Güvenlik ihtiyaçları, içinde bulunduğumuz ülkenin koşullarına göre farklılık gösterse de genel olarak tehlikeden korunma, güvenli bir barınma sağlama, korku hissetmeme, kurallara uyma ve güvenme gibi ihtiyaçlardır. Ekonomik güvenceye sahip olmak da bu güvenlik ihtiyacına dahildir. Toplulukların askeri ve polis teşkilatları da güvenlik ihtiyaçlarından kaynaklanmaktadır .
3. Sosyal İhtiyaçlar
İnsanlar sosyal varlıklardır. Yaşamak için diğer insanlarla yardımlaşmaya, iyileşmek için sosyal desteğin varlığına ihtiyaç duyarlar. Aile kurmak, arkadaş edinmek, sosyal bir grup tarafından kabul görmek, bir grubun bir parçası olmak, o gruba karşı bir aidiyet hissetmek gibi bütün bu yaptıklarımız, Maslow’un ihtiyaç hiyerarşisindeki bu adımı temsil ediyor.
4. Değer Verilme/Saygınlık İhtiyacı
Az önce bahsetmiş olduğumuz sosyal ihtiyaçlar karşılanmadığı takdirde bir kişinin değer verilme ve saygınlık gibi ihtiyaçları hakkında endişelenmesini beklemeyiz. Fakat halihazırda bir aile kurmuş, seven, sevilen, bir ekibin parçası olmayı başarabilmiş kimseler, bu ihtiyaçlarını karşıladığı takdirde çevresindeki diğer insanlar tarafından da sevgi ve saygı görebilmeyi hedefler. Başkaları tarafından değer ve saygı görmek, kişinin özgüvenini arttırır ve kendisini yeterli hissetmesine sebep olur.
5. Kendini Gerçekleştirme
Maslow hiyerarşisinde en üst basamakta yer alan ve kuram için oldukça önemli ve kritik bir yer arz eden kategoridir. Karşılanması en zor ve karşılanma ihtimali en düşük olan ihtiyaç grubudur çünkü kendisinden önceki tüm adımların eksiksiz bir şekilde olmasa da en azından bir kısmının tamamlanmış yani her adımdaki ihtiyaçların belli bir ölçüde karşılanmış olması gerekiyor. Kendini gerçekleştirme adımı tanımlanırken kişinin kendi potansiyeline erişebilmesi olarak belirtildiği için, asla tam olarak tamamlanabilecek bir durum yoktur. Bir hedef değil bir yolculuğa benzemektedir bu yüzden. Mükemmele, sonsuz yaratıcılığa, potansiyelimizin tamamına erişmeye olan sürekli çabamız, kendimizi gerçekleştirme ihtiyacımızın doğurduğu bir sonuçtur. Bu beş ihtiyaç kategorisi dışında Maslow bir de bilişsel gereksinimler ve estetik gereksinimlerden bahsetmiştir fakat kendini gerçekleştirme ihtiyacının içinde alındığı için ayrı ihtiyaç kategorisi olarak ayrıntılı incelenmemiştir.
