Sayısız araştırma yardımseverliğin, genç yaşlı demeden birçok insan üzerinde hem fiziksel hem de psikolojik yönden faydası olduğunu gösteriyor.
Bu çalışmalara göre yardımseverlik, insanlarda bunama, kalp ve damar hastalıklarına yakalanma risklerini azaltıyor. Kaygı ve depresyon üzerinde de olumlu bir etkisi olduğu söyleniyor.
Araştırmacılardan Stephen G. Post, yardımsever davranışların etkisini şöyle açıklıyor: “ Hayattaki zorluklarla başa çıkabilmenin en iyi yollarından biri diğerlerine yardımcı olmak. Çünkü böylelikle insan kendisini hayatın merkezine koymaktan vazgeçiyor, etrafında başka insanların olduğunu fark ediyor. Başkalarına yardım etmek aynı zamanda kişinin günlük sıkıntılarından uzaklaşmasını da sağlıyor.”
Çalışmalara göre, bir insan diğerlerine yardım ettiğinde, beyinde haz merkezi olarak da bilinen mezolimbik yolak isminde bir bölge harekete geçiyor. Bunun sonucunda dopamin, serotonin ve oksitosin gibi acıyı azaltan ve mutluluğu artıran hormonlar vücuda salgılanıyor.
Peki, tüm bunların ölüm riski ile ilgisi ne?
2012 yılında Michigan Üniversitesi’nden Sara Konrath önderliğinde yürütülen çalışmada, 4 yıllık bir zaman dilimini incelediğinde, başkalarına yönelik gönüllü davranışlar sergileyen yetişkinlerin, bu davranışları sergilemeyen diğerlerine göre daha düşük bir ölüm riskine sahip olduğu ortaya çıktı.
Konrath bu çalışmada bir ayrıntıya değiniyor: “Diğerlerine yardım ettiğimizde, bu yardımın bizi nasıl mutlu hissettireceğine odaklanırsak bunun bizim sağlımıza bir etkisi olmayacaktır. Bize olumlu bir etkisi olabilmesi için, yaptığımız davranışın diğerlerine de ne kadar iyi geleceğini düşünmemiz lazım.”
2010 yılında 4 bin 500 Amerikalı yetişkinle internet üzerinden yapılan bir araştırmada, yardımsever davranışlarda bulunanların daha az uyku ve kaygı probleminin olduğu, kendilerini daha az yardıma muhtaç ve umutsuz hissettikleri bulunuyor. Aynı zamanda bu insanların günlük sıkıntılarını aşmada, arkadaşlık ilişkileri kurmada daha başarılı olduğu sonucu ortaya çıkıyor.
2014 yılının Kasım ayında yayınlanan ve yaşlılar arasında yapılan bir başka araştırma, yardımsever davrananlarda bunama ve ilerleyen rahatsızlıklar sonucu ortaya çıkan ölüm riskinin çok daha azaldığını gösteriyor. Bu insanlarda bilişsel işlevlerin bozulması daha uzun zaman alıyor.
Bu sonuçların temel nedeni ise şu: Yardımseverlik özsaygıyı artırdığı gibi kişiyi sosyal tecritten de kurtarıyor. Diğerleriyle sosyal bağlantıları sürdürmek insanlara iyi geliyor. Ayrıca bu davranışlar stresi önleyici hormonları da tetiklediğinden kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltıyor.
Bugün psikologlardan, kalp cerrahlarına kadar birçok sağlık uzmanı kendi hastalarını yardımsever davranışlarda bulunmaya teşvik ediyor. Bu davranışların yarın şizofreni, bipolar gibi ruhsal rahatsızlıkların tedavisinde de önemli rol alacağı düşünülüyor.
