Stres Yönetimi Stresle Basetme :
Stresle etkin mücadele direkt olarak stres kaynaginin taniminin dogru yapilmasina ve dogru reaksiyonun verilmesine baglidir. Birinci bölümde kontrol algisinin, hissedilen stres seviyesi ile iliskili oldugundan bahsedilmisti. Bu yüzden psikososyal stres kaynaklarini kontrol edilebilirlikleri açisindan da inceleyerek daha etkin mücadele yapabilmek mümkün olabilir
√ 1. Kontrol edilemeyen psikososyal kaynaklar
Bu kategoriye verilebilecek en tipik örnek trafikte yasanan sikintilardir. Kimi insan kendisini tehlikeli bir sekilde sollayan bir araci araç sahibine bir ders vermek amaci ile takip edip tehlikeli bir sekilde sollar. Bu tür bir ders verme amaci ile trafik kurallari disinda yapilan hatali sollamalar diger araç sahibini kizdirmaktan baska bir ise yaramadigi gibi hatali sollamalarin sayisini arttirmaktadir.
Ancak ders verme girisiminde olan kisi durumu kendisinin kontrol edebilecegi ve degistirebilecegi bir durum olarak gördügünden yanlis bir tanim yapmakta ve yanlis bir müdahalede bulunmaktadir. Trafik içerisinde sizin hakkinizin yenmemesini, hayatinizin baskalari tarafindan tehlikeye atilmamasini saglayacak durum herkesin kurallara uymasi ile mümkündür. Bu olaylarda insanin kontrol edebilecegi seyler kendi uyumu ile kisitlidir, baskalarinin trafik kurallarina uymadigini görerek ayni uyumsuzluklarla müdahale etmek daha fazla uyum getirmez.
O halde bu durumda söyle bir soru akla gelir: Baskalarinin bana yaptigi haksizliklarin neden oldugu öfke kaygi gibi olumsuz duygularla bütün günümün rezil olmasina izin mi vermem gerekir? Buradaki kilit nokta, olaylar müdahalelerle olumlu yönde degistirilemiyorsa, olumsuz duygularla bas etmenin yolunun ögrenilebilecegidir. Yani baskalarinin bize haksizlik etmesi gibi bir stres kaynagini o anda belki engelleyemeyiz ama duygularimiza olan hakimiyetimizle günün rezil olmasini degistirebiliriz. Bu konu duygularla bas etme olarak asagida incelenecektir
√ 2. Kontrol edilebilen psikososyal kaynaklar
Yukarida bahsedilen trafikte seyreden diger araçlarin kurallara uymamasi gibi bir stres kaynagina o anda müdahale etmek kontrolümüzün disindadir, bununla beraber bazi stres kaynaklarina direki olarak müdahale edebilir ve stres kaynagi olmaktan çikarabiliriz. Bu duruma tipik bir örnek olarak alinan fazla sorumluluklardan dolayi asiri çalismak zorunda kalmayi verebiliriz.
Bazi insanlar sorumluluklarin kendilerine asiri derecede yüklenmesini istemezler ama bir otorite figürü kendilerine yeniden bir is verince \”hayir’ da diyemezler. Strese sebep olan otorite figürleri ile iliski tarzi sosyal beceri kazanimlari ile daha az stres verici hale getirilebilir. Giriskenlik ve sosyal beceri egitimleri ileride detayli bir sekilde incelenecektir.
Psikososyal stres kaynaklari ile aslinda stres vermeyebilecek bir olayin yanlis algilanmasi sonucunda da karsilasilmaktadir. Bu durumda kaynagin kendisi degil algilanis tarzi strese neden olmaktadir. Bu tür durumlardaki Stres Yönetimi için durumu çesitli yönleriyle muhakeme edebilmenin ögrenilmesi iyi bir yol olabilmekledir.
√ Olumsuz Duygularla Mücadele :
Duygularimiz hayatimizin renkleridir. Olumsuz duygularimiz uzun süreli ve çok yogun olmadiklari sürece hayatimiza anlam katarlar. Bununla beraber yasanan anlik ve çok yogun olumsuz duygular davranislarimizi yönlendirdigi zaman, olumsuz duygunun daha uzun sürelerde devam etmesini saglar. Yogun yasanan duygularda genellikle görülen tipik bir özellik vücudun uyarilma seviyesinin artisidir.
Uyarilmisligin çok yüksek oldugu ve yapilmasi gereken isin komplike oldugu durumlarda performansin düstügü bilinmektedir. Yasanan durumun uyarilmislik seviyesini arttirmasi sempatik sinir sisteminin aktivasyonu ile ilgilidir ve bu sistemin temel görevi, durumla basa çikilabilmek için yeterli gücü saglamaktir. Uyarilmislik seviyesi kizginlik ve öfke gibi duygularda ne kadar yüksekte ise, insan o anda ürettigi gücü bosaltma ihtiyaci hissedebilir.
Bu gücü kavga etmek, karsidakini sindirmek gibi davranislara dönüstürme muhtemeldir. Bununla beraber bu tür davranislar da durumdaki olumsuz duygularin yatismasini getiremezler. Dolayisiyla uyarilma seviyesini çok yukarilara tasiyan olaylarda soguk kanliligin korunmasi ve kendimizi koruyacak kararlarin bu anda alinarak davranislarimiza aktarilmasi oldukça yararli olabilir. Bu manevra bir nevi semptom tedavisi olarak düsünülebilir. Yani eger bir hastalik varsa en etkin mücadele hastaligin kaynaginin ortadan kaldirilmasi olabilir.
Bununla beraber kaynaga ulasamadigimiz veya etkileyemedigimiz durumlarda, hastalikla ortaya çikan semptomlari hedef alan bir tedavi uygulamak mantik kazanir. Stres Yönetimi de kaynagin üzerinde çalismiyorsak kaynagin neden oldugu semptomlar (burada asiri uyarilmislik) seçilerek müdahale yapilabilir. O halde burada önem kazanan soru uyarilmislik seviyesine nasil müdahalede bulunulacagidir.
Sorunlarınızın Daha Sağlıklı Çözümü Adına Profesyonel Danışmanlık Hizmeti
(Yüz-yüze veya Online Randevu) Alabilirsiniz.
