Çocuğumun ilk kez emeklemesini, yürümesini ya da ilk kez anne demesini hayal meyal hatırlıyorum, ama ilk kez küfürlü bir kelime söylediği zamanı çok iyi hatırlıyorum.

3 yaşına girdikten sonra ilk kez bunu yapmıştı. Diğer odada oyuncaklarıyla oynarken, öfkelenmeye başladığını fark ettim, çünkü milyonuncu kez oyuncak hayvanlarını kamyonuna sığdırmaya çalışıyor ama başaramıyordu. Hemen arkasından şunu duydum: Siktir et, bırak.

Donup kalmıştım. “Eyvah, çocuğum küfür ediyor!” dedim kendi kendime.
Düşüncelerim kafamda dolanmaya başladı: “Gerçekten bu lafı mı duymuştum?” Sonra merak ettim: “Gülsem komik mi olur?” Çünkü biraz da komik bir durumdu. En sonunda fark etmeye başladım: “Kahretsin, ben şu an ne yapıyorum?” Oğlumun ne söylediğinin bilincinde olmadığını düşünüyordum –nadiren de olsa benden ve babasından bazı küfürlü ve argo kelimeler duymuş olabilir- Sonuçta bu tarz kelimeler bizim duygularımızı yansıtır ve o da bunu denemeye çalışmış olabilir.

Odada biraz dolanıp düşündüm ve onunla yüzleşmeye karar verdim: “Oğlum neden –siktir et- dedin?” Yüz ifademi koruyamayacağımdan korkuyordum ve bu sözcüklere dikkat çekmenin ne kadar iyi bir düşünce olduğunu merak ediyordum. Aynı zamanda ona –siktir- demenin iyi bir şey olmadığını ve bu kelimeyi kullanmaması gerektiğini söylemeyi düşünüyordum. Fakat nihayetinde hiçbir şey yapmadım ve birkaç ay sonra bu kelimeleri kullanmayı bıraktı. Evet, mutluydum ama biraz da üzgündüm.

Konu çocuklar ve küfür etmeye gelince, bilmeniz gereken birkaç şey var:

  • Birincisi, bu durum kaçınılmaz. Bu konuda yıllardır araştırmalar yapan psikolog Timothy Jay “Çocuğunuzu küfürden koruyabileceğinizi düşünüyorsanız başarısız olacaksanız.” Jay’e göre eğer çocuk sizden bu kelimeleri duymasa bile, okulda, televizyonda ya da herhangi bir yerde bu kelimeleri duyacak ve evde kullanmayı deneyecek. Araştırmalar gösteriyor ki, bir çocuk okula gitmeye başladığı zaman 30-40 tane küfürlü ve argo kelime ile karşılaşıyor.
  • Çocuğunuzdan küfürlü ya da argo kelimeler duymaya başladığınız zaman, en iyi yol sakinliğinizi koruyarak cevap vermek. Yaşça küçük bir çocuğunuz varsa biraz ilgi göstermek en iyisi diye açıklıyor Tovah Klein. “Eğer çocuklar küfür ettikleri zaman büyüklerin dikkatini çekerse davranışı pekişir çünkü çocuğa gösterilen ilgi oldukça fazladır. Bu yüzden eğer bir karşılık vermezseniz, kelimelerin kullanımı git gide azalacaktır.”
  • Siz görmezden gelseniz bile çocuklar küfür etmeye devam edebilir. “En kötü şey bağırmak ya da ona sesinizi yükseltmektir.” diyor Timothy Jay. “Ve lütfen çocuğunuzun ağzına acı biber sürmek ile tehdit etmeyin” diye ekliyor.

 

  • Eğer çocuğunuz 8 yaşından büyükse ona bu kelimelerin neden kötü olduğunu açıklamaya çalışabilirsiniz. “ -Bu kelimeleri kullanmıyoruz, insanlar incinebilir- diyebilirsiniz. Onlara bu kelimelerin diğer insanların kulağına nasıl geldiğini düşündürtmeye çalışın.” diyor Jay.
  • Eğer çocuğunuz 8 yaşından küçükse, kelimelerin neden kötü olduğunu anlatmak muhtemelen işe yaramayacaktır, çünkü küçük çocuklar kendilerini başkalarının yerine koyma konusunda problemler yaşayabilirler. Bunun yerine, çocuğunuzun neden bu kelimeleri kullandığını anlamaya çalışarak başlayabilirsiniz. “İlginç bir kelime, nereden duydun bunu, ne anlama geliyor?” diyebilirsiniz. Daha sonra iki yoldan birini tercih etmeye çalışmanızı öneririm. Onlara bu kelimelerin evde kullanılmaması gereken kelimeler olduğunu söyleyebilirsiniz. Fakat bu yaklaşım geri tepebilir, çünkü bu çocuğunuzun eline üzgünken ya da sizin ilginizi çekmek istediği zaman kullanabileceği bir kart vermiş olabilir. Muhtemelen daha iyi bir yaklaşım olarak, çocuğunuza küfürlü kelimeleri sınırları içerisinde kullanması konusunda izin verebilirsiniz. Ona “ Bazı insanlar bu kelimelerden hoşlanmayabilir, ama kendi başınayken söyleyebilirsin” diyebilirsiniz.

Aileler genelde çocuklarını eleştirirken ya da onların davranışlarını kontrol etmeye çalışırken farkında olmaksızın onları utandırırlar. Bu da beraberinde bir utanç problemi getirir. Eğer çocuğunuza mesajınız “bu kelimeler çok kötü ve asla onları kullanma” olursa, çocuğunuz kendini kötü bir insan olarak görebilir. Ek olarak, çocuğunuz bu kelimelerin gerçek anlamlarını bilmiyor ve neden kötü olduklarını anlamıyor olabilir, sadece sizin bu şekilde gördüğünüzü düşünebilir. Araştırmalara göre, utandırılan çocuklar gelecekte hatalarını üstlenmek yerine saklamaya çalışıyorlar (bu çocuğunuzu disipline etmeyeceğiniz anlamına gelmiyor, fakat azarlama konusunda dikkatli olun ve onu aşağılanmış hissettirmeyin).

Son bir düşünce: Çocuğunuz küfürlü sözler söylemeye başlamışsa, bu küfürlerin kaynağını bulma ve bir sınır koyma konusunda dikkatli davranın. İzlediği dizilerden ya da okuduğu kitaplardan geliyor olabilir mesela. Belki de kayınvalideniz veya sevmediğiniz bir iş arkadaşınız hakkında konuştuklarınıza kulak kabartmıştır. Siz çocuklarınıza bunları dinletmemeye çalışırken gerçekten de dinlemeyebilirler ama tam tersi de doğrudur: Siz öyle olmadığını düşünseniz bile genellikle bu konuşmalara oldukça ilgi gösterirler. Son olarak, “Çok küfreden bir ebeveyn çocuklarının küfretmemesi konusunda çok uğraşacaktır.” diyor Tovah Klein.